Cursus Film als filosofie
‘Even een filmpje pakken.’ Wie doet het niet? Anders dan een goed boek of een muziekstuk associëren we film vaak met gemakkelijk amusement. Maar film biedt als kunstvorm zoveel meer; zelfs wanneer we geloven dat we kijken met het verstand op nul, trekken we conclusies over wat we zien en horen. We worden aan het denken gezet.
Filmjournalist Kevin Toma en filosoof Sabine Winters organiseren voor de tweede keer een cursusreeks bij Cinecitta over de relatie tussen film en filosofie. Aan de hand van vier thema’s – en veel prikkelende filmfragmenten uit de wereldcinema – tonen ze dat filosofische onderwerpen dankzij films zicht- en voelbaar worden. Bij elk thema van deze gloednieuwe cursus staat het plezier van het bewuste én filosofische filmkijken voorop.
Donderdagen; 27 maart, 10, 24 april en 8 mei 2025
Prijs: 56,50 incl. koffie en thee
Aanvang: 19.00
Einde: 21.00 uur
U koopt een ticket voor de datum van 27 maart en krijgt daarmee toegang tot alle vier de cursusdagen.
Bijeenkomst één – Waar is film goed voor? – donderdag 27 maart
Waar is film goed voor – het is een vraag die zich schijnbaar makkelijk laat beantwoorden, terwijl iedereen er zijn eigen opvatting over zal hebben. Films kunnen je aan het denken zetten. Ze kunnen je aandachtig laten kijken, maatschappelijke problemen blootleggen, je helpen verplaatsen in een ander en natuurlijk voor een paar uur verstrooiing zorgen. Maar zijn dat bevredigende antwoorden op de vraag waar film goed voor is? En waartoe is film dan helemaal niet geschikt? Is het ene beeld ‘beter’ dan het andere, en wie bepaalt dat? In deze bijeenkomsten tasten we de deugden en ondeugden van film af, aan de hand van filmfragmenten die het goede, ware en schone blootleggen, of misschien wel helemaal nergens goed voor zijn.
Bijeenkomst twee – Het moment – donderdag 10 april
In deze bijeenkomst onderzoeken we de unieke kracht van het (filmische) moment. Wat is een moment, en hoe vangt film dit onvangbare begrip? Een wezenlijk ogenblik in film belicht onze menselijke beleving van tijd—hoe we ons verhouden tot wat voorbijgaat, en wat ons blijft achtervolgen. En wanneer een ogenblik wordt herhaald of geanalyseerd, transformeert het: de tijd lijkt uitgerekt, de betekenis verschuift; wat vluchtig was, wordt tastbaar en blijvend. Hoe maken films zelfs de kortste ogenblikken spannend en betekenisvol, of ontstaat de magie van het moment pas in de ogen en oren van de toeschouwer? Laten filmische momenten zich herhalen, terugspoelen of bevriezen? Verwacht een avontuurlijke bijeenkomst, vol prikkelende filmscènes waarin het ogenblikkelijke centraal staat.
Bijeenkomst drie – Verwondering – donderdag 24 april
De held die stiekem kijkt wat zich achter een verboden deur bevindt, spectaculaire stunts en minutenlange shots die je naar de wolken in de hemel laten turen: film beschikt over eindeloos veel mogelijkheden om de nieuwsgierigheid en verwondering van de toeschouwer te wekken. Films dagen je uit om op ontdekkingstocht te gaan in de levens van de personages, maar kunnen ook een uitnodiging zijn om je verwachtingen en kennis los te laten. Om je over te geven aan het onverwachte, en je te verwonderen over zowel het gewone als het ongewone. Wat zegt dit alles over onze drang om het onbekende te begrijpen? In deze bijeenkomst verkennen we waar filmscènes waar verwondering en nieuwsgierigheid elkaar raken, en waar verwondering misschien zelfs ongemakkelijk kan aanvoelen. Wellicht dat juist dáár de unieke kracht van film ligt.
Bijeenkomst vier – Slaap – donderdag 8 mei
Slapen doen we (hopelijk) allemaal, maar dat maakt de slaap niet minder raadselachtig. Iedere nacht opnieuw glippen we zonder het bewust te beseffen naar dromenland, wat van slaap een even alledaags als ongrijpbaar fenomeen maakt. Daarom is het des te fascinerender om te onderzoeken hoe films omgaan met slaap, en hoe ze deel hebben aan de geschiedenis van het denken over slaap. Al vanaf de vroegste films wemelt de cinema van de slapende, halfwakkere, dromende en slaapwandelende personages; van scènes waarin mensen in bed gaan liggen, wakker worden of juist de slaap niet kunnen vatten. Hoe voeren al die filmische slaapmomenten ons dichter naar de essentie van de slaap? Of doen ze de slaap juist tekort? En waarom proberen sommige films ons zélf in slaap te wiegen?
Over Volkskrant-journalist Kevin Toma en filosoof Sabine Winters
Kevin Toma studeerde Filmwetenschappen aan de Katholieke Universiteit Nijmegen (tegenwoordig Radboud Universiteit). Sinds 2007 is hij als filmjournalist verbonden aan de Volkskrant. Daarnaast is hij filmdocent en componist en uitvoerder van nieuwe muziek voor zwijgende films. Eerder verzorgde hij voor Cinecitta de cursussen De kracht van filmmuziek, Film als Filosofie en De Architectuur van Film.
Sabine Winters is een freelance wetenschapsfilosoof, docent en onderzoeker met een sterke focus op de filosofie van de ruimte. Ze geeft filosofie aan de ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten (Arnhem, Nederland) en creëert interdisciplinaire onderzoeksprogramma’s op het gebied van kunst en technologie. Samen met Kevin Toma verzorgt ze al meer dan vijf jaar cursussen omtrent de relatie tussen filosofie en film.
©Wiosna van Bon
