Frida, Viva La Vida met inleiding (30 minuten) door Kunsthistorica Karin Haanappel
Frida Kahlo (1907-1954), de Mexicaanse kunstenares wist als geen ander haar eigen, overwegend schrijnende levensverhaal te vangen in kleurrijke zelfportretten. Haar werk is intens en weerspiegelt de aanhoudende fysieke pijn die ze had, het verdriet over haar kinderloosheid, haar politieke betrokkenheid en haar liefdesverdriet. Na haar dood werd Frida Kahlo een icoon die honderdduizenden bezoekers trekt naar exposities over de hele wereld. Ze is een fenomeen en inspiratiebron voor boeken, muziek, films en mode. Maar wie was Frida in het echte leven? En hoe kunnen haar schilderijen zoveel energie en levenslust uitstralen, zelfs als ze pijn en lijden afbeelden? In de documentaire van Giovanni Troilo neemt de Italiaanse actrice Asia Argento de kijker mee in het levensverhaal van Frida. Exclusieve interviews zoals met haar achternicht, de fotografe Cristina Kahlo, historische documenten en reconstructies maar bovenal de schilderijen van Kahlo, vertellen het verhaal. We krijgen haar meest bekende zelfportretten te zien zoals The Two Fridas 1939, The Broken Column 1944 en The Wounded Deer 1946. De wortels van de kunst die ze maakte, liggen in de traditionele 19e eeuwse schilderkunst, de Mexicaanse retablos. Maar ook werd ze beïnvloed en geïnspireerd door de kunstenaars van haar tijd – zoals Diego Rivera met wie ze bijna haar hele leven een relatie had en de Russische revolutionair Trotsky die één van haar minnaars was. Brieven en dagboeken laten twee verschillende vrouwen zien: Frida als icoon van het hedendaags feminisme en Frida de vrije, onafhankelijke artiest. Vrij, ondanks de beperkingen van haar door polio en een verkeersongeluk toegetakelde lichaam. Frida werd ondanks alles een rolmodel. Zij inspireerde kunstenaars, muzikanten en ontwerpers met haar schilderijen, geschriften en authentieke (kleding)stijl. Ze leefde haar leven vol pijn intens en vastberaden. Dit maakte haar tot een nog groter kunstenaar dan ze al was. Frida – Viva La Vida is een fascinerend en inzichtgevend portret van een geniaal kunstenares en een bijzondere vrouw.
Deze documentaire is eenmalig te zien op dinsdag 24 augustus bij Cinecitta
Karin Haanappel, Kunsthistorica
Voor mij begon het in 1990, toen ik Algemene Letteren aan de Universiteit Utrecht studeerde en mij inschreef voor het college The Story of Art. Na de eerste pagina’s uit het gelijknamige boek van Ernst Gombrich (1909-2001) doorgelezen te hebben, was ik verkocht. Zijn woorden raakten me diep. Terwijl ik het boek doorbladerde en de kunstwerken op me in liet werken, besloot ik dat ik dit gevoel nooit meer wilde kwijtraken. Ik studeerde sinds een jaar Algemene Letteren en volgde colleges bij diverse disciplines van de Letterenfaculteit: muziekgeschiedenis, theatergeschiedenis, filmgeschiedenis, Italiaanse taal- en letterkunde, literatuurgeschiedenis, cultuureducatie en nu ook kunstgeschiedenis. Met het boek van Gombrich in mijn hand besloot ik me ook in te schrijven voor de voltijds studie Kunstgeschiedenis. Het zijn fantastische jaren geweest waar ik heel veel kennis heb opgedaan. En wat ben ik blij dat ik beide studies gelijktijdig heb kunnen doen waardoor mijn kennis en inzichten zowel verdiept als verbreed zijn.
In 1993 moest ik gaan nadenken over een doctoraalscriptie. Eén ding stond vast, ik zou afstuderen op een vrouwelijke kunstenaar! Het intrigeerde me enorm dat the history of art definitely his story was geworden. Om mijn zoektocht naar de ultieme vrouwelijke kunstenaar af te bakenen, besloot ik op zoek te gaan in het Parijs van de Belle Époque. Daar ontdekte ik het bezielde oeuvre van Camille Claudel, het was alsof er een vonk van haar passie op mij spatte. Het was liefde op het eerste gezicht en het begin van een onverbrekelijke verbintenis die alle dimensies overstijgt. Camille Claudel l’or qu’elle trouve … was de titel van mijn doctoraalscriptie waarmee ik in 1994 afstudeerde in kunstgeschiedenis en algemene letteren. Een jaar later besloot ik de postdoctorale lerarenopleiding te volgen en mijn eerstegraads lesbevoegdheid voor kunstgeschiedenis te halen.
Sinds 1996 doceer ik kunst- & cultuurgeschiedenis, vanaf de Venus van Willendorf tot aan de Nana-beelden van Niki de Saint Phalle, op verschillende locaties in Nederland en België. Naast mijn werk als kunsthistorisch docent ben ik gestart met mijn onderzoek naar de vergeten vrouwelijke kunstenaars in de westerse kunstgeschiedenis. Camille Claudel is niet de enige vrouw die in de schaduw van een zogenaamde grote meester terecht is gekomen. Het is belangrijk haar verhaal in een breder perspectief te plaatsen en de male-gazed (kunst)geschiedenis onder een vergrootglas te houden. In de zomer van 2009 heb ik het Instituut voor Vrouwelijke Kunstgeschiedenis opgericht en op 8 maart 2012 is mijn boek Herstory of Art verschenen. In dit boek worden vrouwelijke kunstenaars vanaf de oude steentijd tot het begin van de moderne kunst voor het voetlicht geplaatst en in de context van de ons bekende kunstgeschiedenis geplaatst. Dit boek, net als mijn eerste boek Het Parijs van Isis (2010), was snel uitverkocht. Daarom is Haanappel Publishers VOF opgericht zodat de boeken weer kunnen verschijnen. Naast de twee volledig herziene uitgaves zullen wij nog veel meer mooie en belangrijke Herstory boeken uitgeven. Bovendien zijn we in 2017 gestart met de eerste leeromgeving voor online kunstgeschiedenis in Nederland. Onze missie is wereldwijd een egalitaire kunstgeschiedenis uit te dragen.
Er is natuurlijk nog veel meer te vertellen, maar zoals Gustav Klimt eens zei “als je mij wilt leren kennen, moet je mijn schilderijen bekijken”, zo zeg ik “lees mijn boeken, luister mijn podcast en volg mijn cursussen”.
Liefs Karin X
Kunsthistorica Karin Haanappel
www.karinhaanappel.nl
